We kennen het allemaal, de ene dag de hele tuin keurig schoongemaakt door schoffelen en wieden en dan de andere dag alweer nieuw onkruid dat de kop opsteekt. Het is vreselijk frustrerend voor een hobbytuinder.
De onkruiden die meteen weer gaan groeien zijn meestal de z.g. wortelonkruiden. Dit zijn planten met een uitgebreid wortelgestel waaruit – na het verwijderen van de bovengrondse delen – meteen weer nieuwe delen gaan groeien. Deze planten kunnen zich ook zeer explosief (ondergronds) uitbreiden. Op ons complex zijn dit voornamelijk kweekgras, zevenblad en heermoes.

Hoe kunnen wij deze onkruiden zoveel mogelijk voorkomen of bestrijden?

Om deze onkruiden te bestrijden moeten we even weten hoe deze planten zich ontwikkelen.
Alle genoemde planten maken een groot ondergronds wortelnetwerk waarin de planten reservevoedsel opslaan. Dit reservevoedsel wordt gemaakt door de bovengrondse groene delen van de plant. Door invloed van zonlicht wordt in de plant een proces geactiveerd (fotosynthese) waarbij uit CO2 (koolstofdioxide) suikers (glucose) en zuurstof worden gemaakt.

Met name deze suikers worden in de wortels van de plant opgeslagen zodat de plant in mindere omstandigheden kan overleven.
Hierin zit nu voor ons de sleutel om met name kweekgras en zevenblad te beperken/bestrijden.

Door het verwijderen van zoveel mogelijk ondergrondse wortels en het constant verwijderen (lees schoffelen/wieden) van de bovengrondse groene delen heeft de plant minder mogelijkheden om reservevoedsel op te slaan. Door dit continue vol te houden zal de plant uiteindelijk ‘uithongeren’ en zullen ook de wortels afsterven.

Voor heermoes is dit even anders omdat deze plant behoort tot de plantenfamilie van de ‘varens/paardestaarten’ wat inhoud dat de planten zich kunnen vermeerderen door sporen in ‘open’ en bewerkte grond en via wortelstokken.

De bestrijding van heermoes is dan ook veel lastiger. De wortelstokken groeien meters diep de grond in en vertakken zich daarnaast in het horizontale vlak sterk. Ze breken gemakkelijk en slaan tijdens de groei een voedingsvoorraad op.
Bij schoffelen of spitten worden de wortelstokken tot stukjes kleine wortelstokjes gemaakt die opnieuw zullen uitlopen. Daardoor is mechanisch of handmatig verwijderen vrijwel onmogelijk.
Deze eigenschappen zorgen ervoor dat de soort als een hardnekkig onkruid  wordt beschouwd.

De plant kan echter niet goed tegen dichte schaduw en dichte beplanting en dit is dan ook een bruikbare manier om hem onder controle te houden.
De plant groeit het best op vochtige, voedingsarme en zure gronden.
Drainage, bemesting (stikstof en fosfor) en toevoegen van kalk worden dan ook wel aangegeven om in specifieke omstandigheden de plant te verzwakken en onder controle te houden.
Heermoes in de tuin geeft aan dat de bodem niet vruchtbaar is. Door de diepe wortels kan heermoes voeding uit lagere aarde halen en naar boven brengen. Heermoes simpelweg afknippen en laten liggen lost het probleem al op. Oppervlakkig schoffelen is een optie.
Bemesten met biologische mest of compost zal het proces versnellen.

Als vereniging hebben wij al enkele jaren geleden met elkaar besloten dat het gebruik van chemische onkruidbestrijdingsmiddelen op ons complex niet is toegestaan. Een aantal tuinders gebruikt nu azijn om verhardingen vrij te maken van onkruiden.
Echter gezien de nieuwe wetgeving vanuit het RIVM is dit vanaf 2023 niet meer toegestaan op ons complex. Het bestrijden van onkruid met azijn of zout is bij wet verboden en onze vereniging dient zich hieraan te houden.
Wij vragen al onze leden dan ook met deze methode van onkruid bestrijden te stoppen en het onkruid op een handmatige wijze te verwijderen.

Azijn tegen onkruid
Wanneer u onkruid besproeit met azijn zal het inderdaad snel geel worden en verleppen. Het is echter zo dat het azijn de wortels niet zal doden, waardoor het onkruid ook snel weer terug zal groeien, zeker onkruid met sterke wortels zoals paardenbloemen en brandnetels.
Onkruid verdelgen met azijn heeft geen preventieve werking, u zult dit regelmatig moeten herhalen omdat het onkruid terug zal blijven komen. Wanneer u het echter vaak genoeg herhaalt zal het onkruid op een gegeven moment niet meer opkomen, maar de reden hiervoor is dat u tegen die tijd de bodem zo sterk verontreinigd heeft met al het azijn dat er helemaal niks meer zal groeien.

Onkruid verwijderen met azijn is slecht voor het milieu
Het heel erg zure azijn is schadelijk voor het milieu, ook wanneer u het maar in kleine hoeveelheden gebruikt. Allerlei nuttige dieren zoals bijvoorbeeld bijen en andere insecten hebben er last van, evenals bomen, planten en struiken.
Bovendien vermengt het azijn zich met het oppervlaktewater en wordt zo ook opgenomen in het grondwater. Langs deze weg verspreidt het azijn zich over een veel grotere oppervlakte en verontreinigt dan veel meer dan alleen de locatie waar u het heeft gebruikt.

Azijn tegen onkruid is verboden
Onkruid bestrijden met azijn met een concentratie van meer dan 6,0 % is verboden in Nederland. Volgens het RIVM is het gebruik van huis-, tuin- en keukenmiddelen zoals azijn, chloor en zout schadelijk voor het milieu en daarom verbieden ze het gebruik van deze middelen voor het verdelgen van onkruid.

Hoe dan wel onkruid bestrijden?
Uit bovenstaande blijkt dat het gebruik van azijn tegen onkruid geen goed idee is, maar wat kunt u dan wel doen om onkruid te bestrijden?
Het onkruid met de hand verwijderen blijft toch de beste en meest milieuvriendelijke aanpak. En wanneer u dit regelmatig doet of steeds een klein stukje van uw tuin aanpakt, hoeft dit ook niet heel veel werk te zijn.

Als volkstuinvereniging dienen we ons te houden aan wettelijke verplichtingen m.b.t. het voorkomen en minimaliseren van ziekten en plagen zoals aardappelmoeheid, wratziekte, coloradokever en phytophthora.
Om aardappelmoeheid te voorkomen moeten we een wisselbouwschema aanhouden. Dit schema is hier op de website te vinden.

De beste maatregel tegen phytophthora is om de ziekte te voorkomen. Op de volgende manieren kunt u uitbraak van phytophthora voorkomen of minimaliseren:

1. streef naar maximale tuinhygiëne: verwijder alle besmettingsbronnen (loof, knollen, opslag) van de tuin
2. gebruik evenwichtige bemesting en houd juiste plantafstand aan
3. poot vroege rassen die relatief ongevoelig zijn voor phytophthora
4. verwijder bij begin van ziekte direct het aangetaste blad
5. als de ziekte verder gevorderd is, snij alle loof af
6. ziek blad en loof droog afvoeren naar de container
7. gebruik alleen NAK goedgekeurd pootgoed.

Het bestuur zal de ziekteontwikkeling goed in de gaten houden en zo nodig contact opnemen met de huurder. Deze dient na advies van het bestuur direct actie te nemen.
In verband met de beperkingen die aan de toepassing van moderne middelen tegen phytophthora zijn opgelegd wordt er niet preventief door het bestuur gespoten.

Resistente rassen
De laatste jaren zijn nieuwe (nagenoeg) phythophthera-resistente rassen (zoals Texla) ontwikkeld en ook voor de amateur tuinder te koop.
Echter, volledig resistent zijn deze rassen niet en bovendien kan phytophthora zich snel aanpassen. Houdt het gewas dus altijd goed in de gaten!

Tomatenteelt
De teelt van tomaten kent dezelfde problemen als die van aardappelen. Phytophthora is ook hier de grote belager. Bij aantasting van blad en vruchten door deze ziekte dienen de planten zo spoedig mogelijk verwijderd te worden en afgevoerd naar de container.

Mocht u phytophthora constateren op uw tuin wordt u verzocht dit te melden bij het bestuur.

Het afgelopen jaar heeft  er een ware Knopkruidexplosie plaatsgevonden.

Hoewel het een eetbaar gewas is wordt het vaak gezien als onkruid in moestuinen. Knopkruid woekert en verdringt andere gewassen. Het groeit het hele jaar door en produceert veel zaad. Met regelmatig schoffelen en wieden kan een explosie voorkomen worden.

Voor meer informatie over Knopkruid klik hier en hier.

Een aantal enthousiaste leden deelt via Facebook persoonlijke wetenswaardigheden en ervaringen met hun moestuin op ons complex.
Neem een kijkje, laat je inspireren en geniet van de mooie foto’s.
De Facebook pagina vindt u hier.

Op ons complex staat nu al een bijenkast en binnenkort zal er nog één verschijnen. Door het plaatsen van deze bijenkasten hopen wij een bijdrage te leveren aan het behoud van de bijenstand.

Ook zal dit ten goede komen aan de bestuiving van bloemen, planten en bomen op ons complex. Een win win situatie!